Furby

Biraz baykuş, biraz Gremlin, biraz da üç yaşındaki çocuktan hallice yapay zeka… Karşınızda 90’ların sonunda dünyaya gelen ilk büyük robot evcil hayvanımız Furby.

Evcil hayvan ve oyuncak konseptini orta noktada buluşturma hevesimiz Tamagotchi adı verilen sanal bebeklerin 1996 yılında doğmasına sebep vermişti. Evcil hayvanlarımıza ilk tehdit Japon tamagotchi’lerden geliyordu, anahtarlık boyutunda bir ekranın içinde doğan, büyüyen, yemek yiyen, iletişim kuran, canı sıkılan, oyun oynayan ve ölen birkaç pikselli tuhaf canlılar dünyada inanılmaz bir çılgınlığa dönüşmüştü.

Amerikalılar ise bu hayali bir adım daha ileri taşıdı. Sadece 2 yıl içinde dandik tamagotchi’lerimiz elle tutabileceğimiz, kucağımıza alıp okşayabileceğimiz, kısacası daha sıkı bir bağ kurabileceğimiz Furby’lere terfi etti. Robot-hayvan-oyuncak karışımı bir şey olan Furby minimal de olsa bir yapay zekaya sahipti. Acıkınca ağlıyor, canı sıkılınca ilgi istiyor, uykusu gelince yatağa gönderilmesi gerekiyordu, ve Furby bu isteklerini duyurmak için avazı çıktığı kadar bağırmakta bir beis görmüyordu.

2 yıl önceki tamagotchi’lerle karşılaştırıldığında yapay zekanın büyük bir yol katettiği rahatlıkla söylenebilirdi. Henüz düşünme ve yorum yapmaktan çok uzak olsa da Furby’ler etrafında geçen olaylara başarılı tepkiler veriyordu. Gıdıklayınca gülüyor, yemek verince seviniyor, geğirince özür diliyor, gürültüye uyanıyor, oyunlarınıza alkış sayısına ve sırasına göre eşlik ediyordu. Hatta minimal konuşma yeteneği bile vardı. Sizinle Furby’ce konuşuyor, acıktığını, uykusu geldiğini, oynamak istediğini bildiriyordu. Zamanla İngilizce’ye de başlıyordu Furby, doo-dah’dan “Me love you!”ya terfi ediyordu, oyuncak sahipleri bu lafı duyduklarında ise dünyalar onların oluyordu…

Furby'nin ruhu olmadığına inanmak biraz zordu açıkçası.

Üç boyutlu tüylü Furby’ler ev hayvanlarımızın pabucunu dama atacak gibiydi. Öyle ya, hangi kedi köpek bizimle sohbet etmişti şu ana kadar?.. Sohbet etmedikleri yetmezmiş gibi bir de sağa sola işeyiveriyordu bu ilkel hayvanlar. Oysa Furby öyle miydi? Sana seni sevdiğini söylüyordu, sarılınca seviniyor, o boncuk mavisi gözlerini sana dikip sevgisini paylaşıyordu. Bu başarılı yapay zekanın bir makine, ilkel bir robot olduğuna inanmak gelmiyordu içimizden. Ufak bir yavruydu o, ilgi, sevgi, şefkat bekleyen…

Başta oldukça eğlenceliydi Furby’ler, gündelik hayatımıza adaptasyonu da hesapta olmayan komik durumlar yaratıyordu. Teknolojinin attığı dev adımlarla bizden daha çok büyülenen, evvelsi güne kadar hala renkli televizyonlardan etkilenen anne-babalarımız evlerine bir tür robot girmesinin haklı gururunu yaşıyordu. Odamızda uyuyan anneannemiz babaannemiz gecenin bir yarısında çığırarak uyanan Furby’den korkuyor, uykudaki bir Furby’yi “Tozunu alayım…” diye yerinden oynatan temizlikçi teyzemiz Furby’nin uyanıp ona bir şeyler söylemesiyle bağırarak odadan kaçırıyordu.

Ancak oyna oyna bir yere kadardı… Yavaş yavaş baymaya başladı Furby’ler. Tam besleyip uyuttuktan sonra bir sese uyanıyor, çocuklara “Yine uyandı Allah’ın cezası hayvan…” diye ya sabır çektiriyordu. Oyna oyna aynı şeydi zaten, banyodaki lavabonun içine yatıp uyuyan geri zekalı kedimizin veya tasmasını ağzına alıp kendi kendini gezdiren şapşal köpeklerimizin bizi şaşırtma unsuruna sahip değildi. Zekaya sahip olabilirdi, ama yapaydı en nihayetinde…

Halkın tanıştığı en başarılı ve en etkileyici yapay zeka olması Furby’leri ekonomik açıdan çok başarılı bir furya haline getirmişti. 1998 yılında piyasaya çıkan Furby’ler, 2000 yılına kadar 40 milyon adet satmayı başardı. Eğlencesini kaybettiğinde gereye sadece derdi kalan Furby’ler 2000’lerin ilk yarısında geldikleri gibi gittiler…